De aanslag op het gewestelijk arbeidsbureau
Om de hele deportatie van arbeidskrachten lam te leggen, kwam van chef van het gewestelijk arbeidsbureau, dhr.Eynsbergen medio 1942 met het plan om het gebouw van het G.A.B. aan het Beverwijcksplein op te blazen. De illegaliteit zag wel wat in dat plan en schakelde de in Dordrecht ondergedoken marineofficier, Jan Bottema (schuilnaam v.Buren) in die ervaring had in explosieven. Ook Andries Teunissen deed mee aan de aanslag. De bedoeling van deze aanslag was de gehele administratie en de ook daar ondergebrachte Bevolkingsregister te vernietigen. Van Eynsbergen verstrekte een volledige plattegrond van het gebouw en waar alle belangrijke persoonsgegevens werden bewaard en hoe de bewaking geregeld was. Het gebouw werd doorlopend bewaakt door een portier en een of twee agenten van de gemeentepolitie.
Tijdens het plannen van de operatie, bleek het niet mogelijk om aan genoeg explosieven te komen. Besloten werd toen om in het gebouw, op meerdere strategische plekken, brand te stichtten. Om de aanslag te beveiligen werd er contact gezocht met de inspecteur van Politie, Fonteyne en de Brandweercommandant, Vinke.
Fonteyne besloot 's avonds om 21.00 uur de politiewacht te laten inrukken en pas om 22.00 uur de nieuwe wacht naar het G.A.B. te sturen. Om 22.00 uur ging de spertijd in en zouden Bottema en Teunissen zich vrijelijk op straat kunnen ophouden. Brandweercommandant Vinke besloot ten minste een halfuur te wachten met uitrukken na het eerste alarm en er tevens voor te zorgen dat de druk in de blusleiding te laag zou zijn om de brand effectief te bestrijden.
Bottema en Teunissen waren in het bezit gesteld van een sleutel van de zij-ingang en gewapend met 5 flessen benzine, de nodige lopers voor de deuren in het gebouw en ieder een revolver, gingen de bewuste avond op pad om het gebouw in vlammen te laten opgaan.
De bedoeling was om via de zijdeur, afdeling Bevolking, naar binnen te gaan, alle kasten en laden open te trekken, zoveel mogelijk papieren over de grond te verspreiden, deze papieren te overgieten met benzine en een lont aan te steken die na 20 minuten de papieren in brand zou zetten. Vervolgens door het Bevolkingsbureau door naar het Gemeentelijk Administratiekantoor om op dezelfde manier papieren over de grond te verspreiden, maar deze direct in de brand te steken, zodat er ongeveer op hetzelfde tijdstip meerder brandhaarden ontstonden.
De aanslag mislukte. De zij-ingang bleek onbruikbaar. In het gangetje naar deze ingang stonden enkele Dordtse meisjes te scharrelen met een aantal Duitse militairen. Ze probeerden toen een deur tegenover het Gymnasium te forceren, maar ook dat plan moesten ze laten varen omdat ze iemand achter deze deur bezig hoorden. Hun laatste hoop was nu om zich via het kelderraam toegang te verschaffen. De kelder kwam via een deur uit op de gang van de afdeling Bevolking. Normaliter was deze deur op slot, maar de heer van Eynsbergen had met een vooruitziende blik op de dag van de overval de deur ontgrendeld. Bottema liet zich via het raam in de kelder zakken, belandde op een berg cokes die met veel geraas naar beneden zakte.
Gewaarschuwd door het lawaai kwam de portier poolshoogte nemen, maar kon niets vinden.
Toen hij de kelder weer verliet, schoof hij ook de grendel weer voor de deur. De laatste kans om het gebouw binnen te komen was hier mee verkeken!
Teunissen die buiten de ontwikkelingen met angst en beven had gevolgd, moest twee toegesnelde agenten wijs maken een inbreker te hebben zien weglopen. De agenten slikten deze smoes en gingen in de buurt op zoek naar de vermeende inbreker. Bottema kwam uit de kelder kruipen en beide hebben zo vlug als mogelijk de plaats des onheil verlaten.
De aangifte van een poging tot inbraak kwam bij inspecteur Fonteyne terrecht, die de Duitsers wist wijs te maken dat het een mislukte poging tot inbraak betrof.
Dit betreft een samenvatting door Kees Robbemond van een document, opgemaakt door A.J. Teunissen, H.Beinema, G.J. de Vries en F. Hofstede. (collectie Bureau J.O.T.)
Foto GAB:
https://beeldbank.erfgoedcentrumdiep.nl/index.cfm?fuseaction=search.showdetail&id=5D8A4B20CC1563A7904A91FB7CC48E38&showbrowse
K.Robbemond (2012)
Copyright: www.verzetinenomdordrecht.nl